Οι γυναίκες εµφανίζουν σε διαφορετικές ηλικίες διαφορετικές καρδιολογικές παθήσεις από ότι οι άνδρες. Έχουν συχνότερα αρρυθµίες, εµφανίζουν στατιστικά µεγαλύτερη αύξηση της αρτηριακής πίεσης και τέλος, σε ηλικίες άνω των 60, έχουν µεγαλύτερα ποσοστά εµφραγµάτων και αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων.

Υπάρχει η λανθασµένη αντίληψη ότι η γυναικεία καρδιά προστατεύεται από τα οιστρογόνα κατά την αναπαραγωγική ηλικία. Τα οιστρογόνα όντως δρουν ευεργετικά στα αγγεία του οργανισµού προστατεύοντας και καθυστερώντας την εµφάνιση στεφανιαίας νόσου ή και εµφράγµατος του µυοκαρδίου. Αυτό βέβαια δεν σηµαίνει ότι οι γυναίκες µπορούν να καπνίζουν, να µην γυµνάζονται ή να είναι παχύσαρκες µε υψηλή χοληστερίνη, διότι τα οιστρογόνα καλύπτουν απλά και δεν εξαφανίζουν τη βλάβη που δηµιουργείται. Επίσης, όταν αυτές οι ορµόνες µειωθούν κατά τη διάρκεια της εµµηνόπαυσης, παύει η προστασία και η κάλυψη του προβλήµατος και η γυναίκα µπορεί να υποστεί µεγαλύτερη βλάβη σε σχέση µε κάποιον άνδρα της αντίστοιχης ηλικίας. Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι οι γυναίκες έχουν ως πρώτη αιτία θανάτου τα καρδιαγγειακά νοσήµατα σε ηλικίες άνω των 50 ετών και όχι τον καρκίνο του µαστού ή οποιοδήποτε άλλο αίτιο.

Υπάρχει η λανθασµένη αντίληψη ότι η γυναικεία καρδιά προστατεύεται από τα οιστρογόνα κατά την αναπαραγωγική ηλικία. Τα οιστρογόνα όντως δρουν ευεργετικά στα αγγεία του οργανισµού προστατεύοντας και καθυστερώντας την εµφάνιση στεφανιαίας νόσου ή και εµφράγµατος του µυοκαρδίου. Αυτό βέβαια δεν σηµαίνει ότι οι γυναίκες µπορούν να καπνίζουν, να µην γυµνάζονται ή να είναι παχύσαρκες µε υψηλή χοληστερίνη, διότι τα οιστρογόνα καλύπτουν απλά και δεν εξαφανίζουν τη βλάβη που δηµιουργείται. Επίσης, όταν αυτές οι ορµόνες µειωθούν κατά τη διάρκεια της εµµηνόπαυσης, παύει η προστασία και η κάλυψη του προβλήµατος και η γυναίκα µπορεί να υποστεί µεγαλύτερη βλάβη σε σχέση µε κάποιον άνδρα της αντίστοιχης ηλικίας. Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι οι γυναίκες έχουν ως πρώτη αιτία θανάτου τα καρδιαγγειακά νοσήµατα σε ηλικίες άνω των 50 ετών και όχι τον καρκίνο του µαστού ή οποιοδήποτε άλλο αίτιο.

Παρόλο που η στεφανιαία νόσος παραδοσιακά θεωρείται νόσηµα των ανδρών, είναι υπεύθυνη για πάνω από 250.000 θανάτους ετησίως και αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου στις ενήλικες γυναίκες. Στην Ελλάδα, σύµφωνα µε πρόσφατη µελέτη (Atttica), οι καρδιαγγειακές παθήσεις είναι πλέον η κύρια αιτία θανάτου στις γυναίκες µετά την εµµηνόπαυση και ευθύνονται για το 55% του συνόλου των θανάτων από έµφραγµα ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Η στεφανιαία νόσος στις γυναίκες µε φυσιολογική εµµηνόπαυση εµφανίζεται κατά µέσο όρο 10 χρόνια αργότερα από ότι στους άνδρες, ενώ οι γυναίκες µε πρώιµη εµµηνόπαυση ή αµφοτερόπλευρη ωοθηκεκτοµή αναπτύσσουν στεφανιαία νόσο σε µικρότερη ηλικία. Επίσης, οι γυναίκες µε σακχαρώδη διαβήτη, δυσλιπιδαιµία, αρτηριακή υπέρταση και κάπνισµα ή µε κληρονοµικό ιστορικό καρδιαγγειακών νοσηµάτων κινδυνεύουν περισσότερο.

Η αρχική κλινική εκδήλωση της στεφανιαίας νόσου στις γυναίκες είναι συχνότερα η στηθάγχη, ενώ το έµφραγµα του µυοκαρδίου ή ο αιφνίδιος θάνατος εµφανίζεται συχνότερα στους άνδρες. Εν τούτοις, πιστεύεται ότι στις γυναίκες η νόσος εκδηλώνεται και αντιµετωπίζεται κάπως διαφορετικά. Μετά την εµφάνιση των κλινικών εκδηλώσεων της στεφανιαίας νόσου, η έκβασή της στις γυναίκες είναι λιγότερο ευνοϊκή σε σχέση µε τους άνδρες, γεγονός που επιβάλλει την αντιµετώπιση των παραγόντων κινδύνου και την επισταµένη αξιολόγηση των επεισοδίων θωρακικού πόνου στις γυναίκες όλων των ηλικιών.

Η διακοπή του καπνίσµατος, η πτωχή σε κεκορεσµένα λιπαρά και πλούσια σε φυτικές ίνες διατροφή, καθώς και η σωµατική άσκηση είναι το βασικότερο προληπτικό µέτρο για τα νοσήµατα της εµµηνόπαυσης.

Στο πρόσφατο παρελθόν είχε προταθεί η χορήγηση ορµονών κατά τη διάρκεια της εµµηνόπαυσης µε τη µορφή «θεραπείας υποκατάστασης», µε σκοπό να προστατεύσουν τις γυναίκες από τους παραπάνω κινδύνους. Σήµερα γνωρίζουµε ότι η ορµονική θεραπεία υποκατάστασης δεν πρέπει να χορηγείται για καρδιοπροστασία στις γυναίκες που βρίσκονται σε εµµηνόπαυση. Έχει αποδειχθεί από διάφορες πολυκεντρικές µελέτες ότι η χορήγηση των ορµονών αυτών (π.χ. οιστρογόνα, προγεστερόνη κ.τ.λ.) δεν προλαµβάνει την εκδήλωση της νόσου, ενώ ακόµα συζητείται το θέµα κατά πόσον η χορήγηση των ορµονών αυτών επηρεάζει την εξέλιξη της στεφανιαίας νόσου µετά την εκδήλωσή της. Αντίθετα, υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις ότι η χρήση των ορµονών αυτών για διαφόρους άλλους λόγους προδιαθέτει στην εκδήλωση θροµβοεµβολικών επεισοδίων στις φλέβες των ποδιών, τους πνεύµονες και την καρδιά, ιδιαίτερα κατά τον πρώτο χρόνο της χρησιµοποίησής τους.

(Αν ανήκεις σε τρεις τουλάχιστον από τις παρακάτω κατηγορίες τότε πρέπει να επισκεφτείς τον καρδιολόγο).
1. Πρώιµη εµµηνόπαυση ή ολική υστερεκτοµή.
2. Καπνίστρια.
3. Σακχαρώδης ∆ιαβήτης.
4. Αρτηριακή Υπέρταση.
5. Κληρονοµικό ιστορικό (αρτηριακή υπέρταση-χοληστερίνη).
6. Παχυσαρκία.
7. Εργασιακό stress.
8. Παλαιό Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο.
9. ∆υσλιπιδαιµία.
10. Καθιστική ζωή.

Οι ιδιοµορφίες στην εκδήλωση, τη διάγνωση και τη θεραπεία της στεφανιαίας νόσου στις γυναίκες γίνονται συνεχώς περισσότερο γνωστές και αντιµετωπίζονται συνεχώς αποτελεσµατικότερα. Για αυτό κάθε γυναίκα σε προ-εµµηνοπαυσιακή περίοδο είτε µετά την εµµηνόπαυση θα πρέπει να υποβάλλεται σε καρδιολογικό έλεγχο που περιλαµβάνει:
∆οκιµασία κόπωσης
Τriplex καρδιάς και καρωτίδων
Εξετάσεις αίµατος για τη µέτρηση των λιπιδίων